جرم دندان چیست؟
پلاک میکروبی یک لایه چسبناک و بیرنگ از باکتری ها است که به صورت یک رسوب نرم بر روی دندان ها تجمع می کند و جرم همان پلاک میکروبی است که اگر 24 تا 48 ساعت به طور کامل بر روی دندان بماند و برداشته نشود، می تواند با مواد معدنی در بزاق دهان ترکیب شده و سخت شده و محکم به سطح دندان ها می چسبد و با شستشو و مسواک پاک نمی شود و در بالا و زیر لثه قرار می گیرد.
جرم زیر لثه محکم بر سطح ریشه متصل شده و رنگ آن قهوه‌ای تا سیاه یا سبز مایل به سیاه بوده، جرم دندان زیر لثه باعت بیماری لثه، تحلیل استخوان اطراف ریشه و لقی دندان می شود. جرم بالای لثه معمولا سفید مایل به کرم تا زرد رنگ و گاهی خاکستری است و باعث تجمع پلاک باکتریال می شود. در صورتی‌که جرم دندان برطرف نشود، به‌مرور زمان با نفوذ به عمق لثه منجر به تحلیل لثه می شود.
علل ایجاد جرم دندان
اگر چند روز مسواک زده نشود و لایه های غذایی روی دندان بنشینند، با زدن مسواک همه آن ها از بین می روند، اما اگر فاصله زمانی و عمر این لایه ها به چند ماه و یا چند سال برسد، دیگر به راحتی نمی شود از شر آن ها خلاص شد. به طوری که زردی آن ها برروی دندان باقی خواهد ماند و ظاهری زشت بوجود می آورد.
افراد سیگاری و کسانی که مصرف کننده مواد مخدر هستند، بسیار بیشتر از سایر افراد به جرم گیری دندان نیاز دارند. کسانی که بیش از اندازه چای می نوشند نیز به جرم دندان مبتلا می شوند.
جالب است بدانید که علاوه بر مواد غذایی، حتی خود بزاق دهان نیز سبب افزایش جرم روی دندان ها می شود. بنابراین اگر حتی برای مدتی غذا هم نخوریم، باز هم جرم ها روی دندان ها می نشینند.
فواید جرم گیری دندان
از بین رفتن جرم باعث کاهش احتمال پوسیدگی دندان می شود. بروساژ و جرم گیری دندان همچنین باعث بهبود التهاب لثه و مانع از تبدیل این مشکل به یک بیماری شدید لثه می شود. با این‌حال، مزیت‌های جرم گیری دندان تنها تا زمانی‌دوام دارد که‌دوباره جرم روی دندان شکل نگیرد. بعضی از بیماران که بهداشت دهان و دندان خود را بخوبی رعایت نکنند، به جرم گیری دندان دوره‌ای نیاز دارند.
عوارض جرم گیری دندان
با وجودی که روش‌های درمانی جرم گیری دندان و تمیز کردن عمیق ریشه‌های دندان پر خطر نیستند، اما خطر ایجاد خونریزی لثه و عفونت در لثه‌ها همواره وجود دارد. برای جلوگیری از این‌مشکل پس از جرمگیری دندان، ممکن‌است دندانپزشک از فیبرهای آنتی بیوتیک بر روی لثه برای مدت یک هفته پس از درمان استفاده کند. اگر شما با خطر بالای عفونت لثه مواجه هستید، ممکن است به شما توصیه شود قبل و بعد از انجام جرم گیری از داروهای آنتی بیوتیک استفاده کنید تا به این ترتیب از ورود باکتری‌ها به جریان خون پیشگیری شود.
جرم گیری دندان هر چند وقت یکبار انجام شود؟
بستگی به این دارد که شما تا چه اندازه به بهداشت و سلامت دندان های خود اهمیت می دهید. بسیاری از افراد تنها با یک بار جرم گیری، جرم سنگین انباشته شده بر روی دندان هایشان ازبین می رود و پس از آن شروع به مراقبت از دندان می کنند و دیگر نیاز اساسی به این کار ندارند . ولی چیزی که کاملا مشخص است این است که معمولا افراد سالی یکبار به این کار نیاز دارند تا جرم هایی که با ابزاری مانند مسواک قابل حذف نیستند، با ابزارهای قوی تری مانند ابزار دندانپزشکی از بین بروند. هر چه مراقبت شما از دندان هایتان بیشتر باشد جرم گیری ساده‌تر، سریع تر و غیر ضروری تر است.
جرم گیری با ابزارهای اولتراسونیک
ابزار جرم گیری دندان اولتراسونیک پلاک‌ها را از روی دندان شما با لرزش فلزی، پاک می کند، در این روش از اسپری کردن آب برای شستن پلاک‌ها از روی دندان و سرد نگهداشتن سر دستگاه استفاده می شود. در ادامه مراحل و چگونگی از بین بردن جرم دندان را شرح خواهیم داد.
مرحله اول: جرم گیری زمانی که با درمان جرم دندان و پلاک دندان ها، همچنان عوامل ایجاد عفونت دربافت اپیتلیوم (بافت پوششی) لثه‌ای اطراف دندان باقی بماند، با انجام کورتاژ لثه ای می توان درمان را انجام داد. لیزر با حذف بافت اپیتلیوم عفونی و حفظ بافت همبند سالم در لایه‌های زیرین، موجب می شود که بافت لثه‌ای سالمی ساخته شود. دندانپزشک برای این‌که احساس درد نکنید، لثه‌ها را با استفاده از بی‌حسی موضعی بی حس می کند. در صورتی که بیماری لثه پیشرفته نباشد، جرم گیری در یک جلسه بطور کامل انجام می گیرد.
مرحله دوم: بروساژ دندان احتمالا شما هم واژه بروساژ دندان را همراه با جرم گیری دیده یا شنیده‌اید.
دندانپزشکان با آغشته کردن دندان ها به خمیر مخصوص و استفاده از وسیله‌ای چرخشی که یک برس به سر آن بسته شده است، اقدام به بروساژ سطوح دندانی می کنند، این کار معمولا بعد از جرمگیری دندان و برای بوجود آوردن سطح صیقلی روی دندان و همچنین حذف رنگ‌ها و لکه‌هایی که چسبندگی زیادی ندارند و سفید کردن دندان، استفاده‌می شود.
مرحله سوم: صیقلی کردن دندان با AIRFLOW صیقلی‌کردن دندان با Airflow روشی ایده‌ال برای از بین بردن لک و تغییر رنگ ناشی از کشیدن سیگار و قلیون، مصرف چای و قهوه است، زیرا علاوه بر سفید شدن دندان، بطور کامل پلاک دندان ها را از بین می برد.
آیا جرم گیری دندان درد دارد؟
باید گفت که این روش درمانی درد بسیار اندکی داشته که هیچ نیازی به حسی ندارد. البته این نکته نیز حائز اهمیت است که اگر جرم روی دندان های بیمار به نسبت بالایی شدید باشد، میزان درد و حساسیت بیشتری را تجربه خواهد کرد.
مراقبت‌های پس از جرم گیری و بروساژ دندان
حتما سالی یک بار جرم گیری را در برنامه بهداشتی خود قرار دهید.
اگر در هنگام مسواک زدن دچار خونریزی در ناحیه‌ای از لثه شدید، مطمئنا نیاز به مراجعه به دندانپزشک دارید.
با دقت مسواک زدن یکی از مهمترین عوامل جلوگیری از جرم دندان است.
بعد از جرم گیری حتما از دهانشویه ای که دندانپزشک تجویز می کند، استفاده نمایید. زیرا در بهبود زخم‌های به‌جا مانده از جرم گیری موثر است و یک هفته بعد از جرم گیری استفاده از دهانشویه را قطع نمایید.
درصورت حساس شدن دندان پس از جرم گیری اصلا نیاز به نگرانی نیست ، حساسیت دندان پس از مدتی رفع خواهد شد.
جرم گرفتن دندان فقط در بزرگسالان اتفاق نمی افتد. ممکن است دندان های کودکان نیز جرم بگیرند. درصورتی که در بررسی‌های دوره ای دندانپزشک وجود جرم را تشخیص دهد، دندان کودکان هم باید جرم گیری شود.
سؤالات رایج
1. آیا انجام دادن جرم گیری خطر دارد؟
بیشتر افراد این تصور را دارند که جرم گیری به مینای دندان آسیب زده و باعث پوسیدگی دندان ها شده ولی باید ذکر شود که وجود جرم هایی که روی دندان و لثه ها هستند به بافت دندان ها آسیب جدی وارد می کنند و با تجمع میکروب ها در دهان به تکثیر هم ادامه می دهند. پس وجود جرم در دهان مضر بوده نه از بین بردن جرم ها. نکته‌ای که باید بدانید این است که جرم گیری باعث حساس شدن دندان شده و با برخورد کردن نوشیدنی‌های سرد و گرم به آن تیر کشیده و جرم هایی که تا قبل از آن روی دندان بودند، بعنوان عایق عمل کرده که جلوی حساسیت را گرفته و اگر لایه جرم از روی دندان از بین برود منجر به حساسیت شده که فقط تا چند روز بعد از انجام جرم گیری وجود دارد.
2. آیا جرم گیری باعث ضعیف و لق شدن دندان می شود؟
از آنجا که افراد در مورد جرم گیری دندان اطلاعات‌کافی ندارند، بسیار طبیعی است که نظریات اشتباه و شایعه‌ها را در این زمینه باور کنند. یکی از این شایعه ها این است که با انجام عمل جرم گیری بر روی دندان ها آن ها لق خواهند شد. این باور کاملا غلط است زیرا با انجام این عمل به هیچ عنوان دندان لق نمی شود. پس از آن که جرم بر روی دندان می نشیند، اسیدی که از جرم ها بوجود میاید، سبب می شود تا بخشی از قسمت‌های دندان نابود شود و بنابراین دندان لق بنظر بیاید. اما فرد بیمار متوجه این موضوع نخواهد شد و علت آن هم این است که حجم جرم ها به اندازه ایست که دور دندان را احاطه می کند و فرد اصلا حس نمی کند که بخشی از دندانش را از دست داده. ولی پس از آنکه جرم گیری دندان کاملا انجام شد، جرم‌ها از بین می روند و اکنون دیگر جرمی وجود ندارد که فضای از دست رفته میان لثه و دندان را پر کند. بنابراین بسیاری این تصور را دارند که جرم گیری دندان ها را لق می کند. این نظر اصلا صحت ندارد و هیچ توجیه علمی برای آن وجود ندارد.
3. آیا استفاده از خمیر دندان ضد جرم مفید می باشد؟
خیر، جرم با مسواک و خمیر دندان پاک نمی شود و برای این منظور از دندانپزشکان باید کمک گرفت، ضمناً خمیر دندان هایی‌که بعنوان ضد جرم معرفی شده اند، دارای مقادیر زیادی از مواد ساینده بوده و فقط رنگ و لکه‌های رسوب نموده بر دندان را که زنگ (Stain) نام دارد، تمیز می کنند و استفاده همیشگی از آن ها توصیه نمی گردد. این خمیر دندان ها، بعلت دارا بودن مواد ساینده زیاد، باعث ایجاد خراش‌های بسیار ظریف بر سطح دندان ها شده زمینه را برای تجمع و چسبندگی بیشتر پلاک میکروبی فراهم میاورند.
